Kiedy zacząć naukę do matury?

Obrazowo możemy powiedzieć, że matura z biologii wcale nie zaczyna się w dniu egzaminu o godz. 09:00, tylko znacznie wcześniej. Nawet nie w klasie czwartej, a... trzeciej, drugiej lub nawet pierwszej liceum. Im wcześniej zdecydujesz, że chcesz zdawać egzamin rozszerzony z biologii, tym lepiej, ponieważ dajesz sobie znacznie więcej czasu na przygotowanie. W idealnej sytuacji może się nawet zdarzyć, że przygotowania do matury będą dla Ciebie spokojnym spacerkiem, a nie maratonem.

Co robić, jeśli chcesz zacząć przygotowania wcześniej?

Przede wszystkim zwróć uwagę, że wszystkie podręczniki zatwierdzone do nauczania w szkole, muszą być zgodne z podstawą programową, która z kolei jest bardzo zbliżona do wymagań maturalnych. To oznacza, że każdy temat omówiony na lekcjach biologii w szkole możesz potraktować jako pewien odcinek pracy na potrzeby matury. Dzięki temu ucząc się do sprawdzianów czy kartkówek masz przed sobą jednocześnie ważniejszy cel. W artykule wskazujemy pewne metody i narzędzia, dzięki którym możesz jeszcze lepiej wykorzystać każdy rozdział podręcznika i każdy tydzień nauki w liceum.

Czym nauka szkolna różni się od przygotowań do matury z biologii?

Mimo to między przygotowaniami do egzaminu maturalnego a nauką szkolną istnieje pewna spora rozbieżność. W wielu przypadkach na kartkówkach i sprawdzianach nauczyciel będzie oczekiwać od Ciebie wyłącznie pracy odtwórczej - możesz dostać np. pytanie o narządy wchodzące w skład danego układu anatomicznego albo o definicję jakiegoś zjawiska. Zadania będą pojawiały się rzadziej i raczej przy okazji lekcji o dziedziczeniu, genetyce, czy też planowaniu doświadczeń. Oczywiście w niektórzy nauczyciele od samego początku "trenują" swoje klasy pod kątem matury, ale raczej nie jest to regułą.

Natomiast w przypadku nauki do matury musisz nie tylko zapamiętać informacje, ale także dogłębnie zrozumieć różne procesy, mechanizmy i zjawiska. Z nauką biologii jest pod tym względem dokładnie tak, jak z nauką języków obcych: nie chodzi tylko o to, żeby poznać słówka i czasy, ale też o to, żeby umieć logicznie posługiwać się nimi w praktyce, np. podczas rozmowy. Na maturze Twoja wiedza jest narzędziem, dzięki któremu potrafisz logicznie połączyć fakty i wyjaśnić różne zjawiska, bo właśnie tego oczekują od Ciebie autorzy zadań w arkuszu.

Przejdźmy do konkretów: jak zacząć przygotowania do matury w młodszych klasach liceum?

Zasada jest prosta - im wcześniej, tym lepiej. Dzięki temu masz czas, by znaleźć np. idealne dla siebie metody nauki i przyswajać wiedzę bez pośpiechu. Pomoże Ci w tym kilka naszych wskazówek:

Ćwicz tworzenie notatek

Poznaj różne metody notowania i wybierz tę, która będzie dla Ciebie najlepsza. Pamiętaj, że dobra notatka nigdy nie jest ciągłym akapitem tekstu. Tak naprawdę podczas jej tworzenia nie potrzebujesz pełnych zdań, bo zajmują miejsce. Wykorzystaj strzałki, schematy, mapy myśli, baw się kolorami, przerysowuj proste rysunki. Zawsze doskonałą metodą są mapy myśli, bo aby je narysować, musisz naprawdę dogłębnie zrozumieć dany temat. Jeśli potrzebujesz inspiracji albo nie czujesz się dobrze w rysunkach i kolorowaniu, skorzystaj z naszych gotowych e-booków z notatkami z biologii maturalnej oraz powtórką w postaci map myśli.

Co pewien czas przeglądaj notatki i uzupełniaj je

Żeby utrzymać zdobytą wiedzę w pamięci, postaraj się do niej wracać. Przy dobrze wykonanych notatkach wystarczy co pewien czas zajrzeć do zeszytu czy segregatora i przypomnieć sobie najważniejsze informacje z danego tematu. Dzięki temu unikniesz nieprzyjemnego wrażenia, że notatki wydają Ci się obce i niezbyt pamiętasz już, o co w nich chodziło. Częste powtarzanie sprawia, że Twoja wiedza utrwala się, a motywacja wzrasta, bo nie zaczynasz od nowa, tylko budujesz dalej na tym, co wypracowałeś/wypracowałaś wcześniej.

Znajdź idealne metody nauki dla Ciebie

Wykorzystaj czas pozostały do matury na wypróbowanie różnych metod nauki i w ten sposób - drogą eksperymentu - znajdź swój własny styl. Taki trening przyda Ci się również na studiach, bo o ile w liceum można ostatecznie dać sobie radę po prostu ucząc się z tematu na temat i zapamiętując wiele informacji, o tyle ani na maturze, ani na studiach taka taktyka na nic Ci się nie przyda. Wybierz taką formę nauki, dzięki której nie tylko pamiętasz, ale też świetnie rozumiesz wszystko i potrafisz nawet porównać jakieś zjawiska albo mechanizmy.

Wypracuj umiejętność koncentracji

Oprócz elementu pt. wiedza i zrozumienie potrzebujesz jeszcze drugiego niezbędnego elementu - czyli koncentracji. To ważne, ponieważ na co dzień większość z nas trenuje coś dokładnie odwrotnego: rozpraszanie się. Sprzyjają temu zwłaszcza smartfony i media społecznościowe, które zachęcają, aby co chwilę odrywać się od naszych zadań i sprawdzać powiadomienia w telefonie. Tymczasem jeśli nauczysz się skupienia, będziesz pracować szybciej, wydajniej i odzyskasz znacznie więcej czasu na odpoczynek.

Umiejętność koncentracji to skarb podczas przygotowań do matury z biologii, ale także w czasie samego egzaminu, kiedy potrafisz całkowicie zatopić się w rozwiązywaniu zadań i zupełnie nie przeszkadza Ci w tym obecność innych osób (i dźwięków) na sali.

Ćwicz zadania do danego tematu

Typowy model nauki przed maturą polega na tym, że najpierw zbiera się całą wiedzę, a dopiero pod koniec - najczęściej w klasie maturalnej - zaczyna się ćwiczyć arkusze. Jednak wcale nie musisz iść tą drogą. Wiesz, że Twoim celem jest matura z biologii, więc poczujesz się pewniej, jeśli już na starcie poznasz reguły gry. Weź którykolwiek ze starszych arkuszy maturalnych ze strony CKE, przejrzyj go i sprawdź w informatorze, ile czasu trwa egzamin, jakie są rodzaje zadań. Zwróć szczególną uwagę na czasowniki w poleceniach, bo to one wskazują, czego wymaga od Ciebie egzaminator.

Oczywiście w młodszych klasach liceum nie będziesz w stanie rozwiązać całego arkusza, ale jeśli masz już za sobą dany dział z biologii, to jak najbardziej możesz spróbować swoich sił z zadaniami. Możesz wykorzystać przy tym również Kurs praktyczny z biologii Medream - wykupując dostęp do potrzebnego Ci w danym momencie modułu/modułów. Dostęp jest ważny przez kolejnych 365 dni.

Ustal małe, cząstkowe cele

Maturzyści, którzy za powtórki i intensywniejszą naukę biorą się w czwartej klasie, mają na to ok. 8-9 miesięcy. To sporo, ALE zaczynając maturalne przygotowania wcześniej masz tego czasu kilka razy więcej. Otwórz podręcznik do biologii na dany rok i sprawdź, ile obejmuje działów. Przyjmij, że każdy z tych działów postarasz się opanować "na maksa" w określonym czasie, np. w ciągu 4 czy 5 tygodni. W ten sposób matura zamienia się z jednego, dużego bloku materiału na kilkanaście - kilkadziesiąt mniejszych kawałków. Znasz anegdotkę o jedzeniu słonia? Nie da się go pożreć w całości od razu, ale jeśli podzielisz go na małe kawałki, to zadanie staje się wykonalne ;)

Sięgnij po proste narzędzia do planowania czasu

Istnieje całe mnóstwo narzędzi, dzięki którym możesz skuteczniej planować swoje zadania. Wybierz te, które będą dla Ciebie najprostsze i najwygodniejsze - i z których możesz zacząć korzystać praktycznie od razu. Przydatne okażą się zwłaszcza kalendarze i "przypominajki", dzięki którym nie musisz zapamiętywać dat, bo aplikacja sama przypomni Ci, że dzisiaj chcesz zająć się np. notatkami z tematu o budowie komórki.

Naucz się planować przerwy w nauce

Na to, że Twoja nauka będzie efektywna, możesz liczyć tylko wtedy, kiedy w odpowiednim czasie dasz swojemu umysłowi czas na odpoczynek. Tak, jak przetrenowane mięśnie sprzyjają kontuzjom, tak "przeuczony mózg" sprawia, że czujesz zmęczenie i zniechęcenie. Na początku możesz potrzebować częstszych przerw, np. co 20 minut, a z czasem - w wyniku treningu - możesz stopniowo wydłużać czas koncentracji np. do 40 czy 45 minut.

Uwaga! To, czym zajmujesz się podczas przerw, ma znaczenie. Postaraj się nie sięgać w tym czasie po smartfona, ponieważ oderwanie uwagi od nauki sprawi, że będziesz potrzebować więcej czasu, by ponownie się skupić. Dlatego krótką przerwę pomiędzy dwiema seriami nauki przeznacz lepiej na spacer po pokoju, krótkie ćwiczenia albo wyjście na herbatę.

---

Spodobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go znajomym! A jeśli masz pytania, napisz do nas - być może jeden z następnych wpisów poświęcimy właśnie tematowi, który zaproponujesz :)