Ważny temat: Matura z biologii 2023 i 2024 - zmiana wymagań

Rok szkolny 2022/2023 i 2023/2024 przynosi ważną zmianę. Maturzyści będą pisać egzamin według nieco zmodyfikowanych wymagań. I to jest naprawdę... dobra wiadomość! O tym, w jaki sposób lista zagadnień została zmodyfikowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, piszemy w tym artykule.

Natomiast dokładną listę zmian znajdziesz w pliku PDF, który przygotowaliśmy dla Ciebie - wydrukuj go albo zapisz na tablecie i miej przy sobie podczas powtórek przed maturą. Oba pliki zawierają dokładnie taką samą treść - ale możesz wybrać taką wersję, która jest dla Ciebie wygodniejsza do nauki:

PDF z pojedynczymi stronami ALBO PDF z podwójnymi stronami (jak w książce albo prezentacji)

Nowe wymagania maturalne z biologii - skąd zmiana?

Do tej pory nie istniał zestaw osobnych wymagań maturalnych - maturzyści mogli spodziewać się, że w arkuszu znajdą pytania dotyczące wszystkich tematów wymienionych w podstawie programowej. Zatem wymagania maturalne były dokładnie takie same, jak program nauczania na poziomie rozszerzonym (na podstawie którego autorzy opracowywali podręczniki np. z biologii). Aktualna podstawa programowa obowiązywała od 2018 roku, czyli od momentu, w którym zlikwidowano gimnazja i przywrócono 4-letnie licea ogólnokształcące i 5-letnie technika.

Rok szkolny 2022/2023 przyniósł sporo nowości. Teraz wymagania egzaminacyjne na maturę znalazły się w osobnym dokumencie, opublikowanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w lutym 2022 roku. Oczywiście w wielu przypadkach zagadnienia maturalne okazują się identyczne z podstawą programową, ale jest ich... znacznie mniej! :)

Wymagania na maturę z biologii 2023 - co się zmienia?

Wszystkie zmiany wymagań maturalnych na 2023 i 2024 rok polegały na usunięciu wielu zagadnień z podstawy programowej. Eksperci przygotowujący listę tematów nie dodali natomiast ani jednej nowej informacji/tematu - dzięki temu możesz całkowicie pominąć niektóre rozdziały, tematy albo pojęcia podczas powtórek i skoncentrować się lepiej na tych, które mogą pojawić się w majowym arkuszu.

Poniżej omawiamy przykładowe tematy wykreślone z wymagań maturalnych z biologii.

Zmiany na maturze 2023 i 2024 (biologia) - które tematy zostały usunięte?

Znacznie mniej doświadczeń i obserwacji z biologii

W podstawie programowej pojawia się wiele tematów, w których Twoim zadaniem jest zaplanowanie i przeprowadzenie doświadczenia wykazującego jakieś zjawisko (np. fakt, że drożdże prowadzą fermentację alkoholową) albo wpływ jakiegoś czynnika na organizmy żywe (np. wpływ zawartości dwutlenku węgla na fotosyntezę). W nowych wymaganiach maturalnych z bardzo, bardzo wielu doświadczeń eksperci zrezygnowali.

Ale - uwaga! - wiedza o tym, jak planować i przeprowadzać obserwacje oraz doświadczenia wciąż będzie maturzystom potrzebna, ponieważ w wymaganiach maturalnych nadal znajdziemy np. takie tematy:

• Zdający planuje oraz przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność polisacharydów w materiale biologicznym.
• Zdający planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ różnych czynników na aktywność enzymów (katalaza, proteinaza).
• Zdający planuje i przeprowadza obserwację zjawiska plazmolizy.

Usunięcie niektórych rozdziałów

W kilku przypadkach eksperci zrezygnowali z całych rozdziałów albo sporej części tematów w danym rodziale. I tak:

• Z wymagań maturalnych całkowicie zniknęły archeowce (pozostały jedynie bakterie).
• Na nowej liście tematów nie pojawiają się już porosty ani ich znaczenie w przyrodzie oraz dla człowieka.
• Zupełnie wykreślone zostały rośliny pierwotnie wodne.
• Nowa lista tematów na maturę z biologii nie obejmuje również rozmnażania bezpłciowego.
• Z działu dotyczącego wirusów zniknęły dwie pozostałe formy: wiroidy oraz priony.

Skrócona lista tematów

W wielu rozdziałach zmiana wymagań maturalnych objęła wykreślenie poszczególnych tematów, obecnych w podstawie programowej. Spore zmiany zauważysz np. w rozdziałach:

Grzyby - tu usunięte zostały pytania m.in. o cykl życia grzybów oraz choroby grzybicze.

Funkcjonowanie zwierząt - w tym przypadku o kilka tematów skrócił się rozdział poświęcony regulacji nerwowej. Na maturze nie spotkasz pytań o układ nerwowy zwierząt bezkręgowych, zmysł smaku i węchu, czy też znaczenie snu dla zwierząt i człowieka.

Genetyka klasyczna - w arkuszu nie natrafisz m.in. na opis badań jądra komórkowego (prowadzonych przez Hammerlinga, Griffitha, Avery’ego, Hershey’a i Chase’a). Nie spotkasz się również z zadaniami dotyczącymi badań G. Mendla.

Biotechnologia. Podstawy inżynierii genetycznej - w tym rozdziale zmiany są naprawdę spore. Objęły m.in. usunięcie tematów o klonowaniu organizmów (metodą transferu jąder komórkowych i metodą rozdziału komórek zarodka), o komórkach macierzystych czy też terapii genowej.

Ewolucja - tu także sporo zmian. Czego nie będzie na maturze z biologii w 2023? Między innymi historii myśli ewolucyjnej, najważniejszych wydarzeń w historii życia na Ziemi oraz wiedzy o formach kopalnych człowiekowatych.

Ekologia ekosystemu - jeden z mocniej skróconych rozdziałów. Na maturze nie powinny pojawić się m.in. zagadnienia sukcesji (pierwotnej i wtórnej) w ekosystemach, czy też oddziaływania antagonistyczne między osobnikami różnych gatunków.

Różnorodność biologiczna - w tym przypadku również wymagania maturalne mocno "skurczyły się" w stosunku do podstawy programowej. W zadaniach w arkuszu maturalnym nie powinien pojawić się wpływ czynników geograficznych na różnorodność gatunków i ekosystemów na Ziemi, związek pomiędzy biomami a warunkami klimatycznymi, czy też gatunki reliktowe.

Zmniejszona liczba pojęć i zagadnień

Oprócz wymienionych powyżej zmian wymagań maturalnych z biologii, eksperci zdecydowali się również na wykreślenie mniejszych partii materiału, np. pojedynczych pojęć. I tak np. z tematu dotyczącego znaczenia biologicznego wybranych mikroelementów (w dziale "Chemizm życia") zniknęły miedź, fluor i kobalt, a pozostały tylko dwa - żelazo oraz jod.

Wśród wykreślonych zagadnień znalazło się wiele chorób (najdłuższa pod tym względem lista to aż 12 schorzeń, usuniętych z tematu dotyczącego chorób genetycznych). Maturzyści nie znajdą w arkuszach także np. procesu krzepnięcia krwi, zagadnienia wpływu dopingu na organizm człowieka, czy też roli hibernacji w funkcjonowaniu zwierząt.

Pełna lista usuniętych zagadnień jest naprawdę długa - dokładnie przedstawiamy ją w pliku PDF, który znajdziesz na początku tego artykułu.

Jak przygotować się na maturę z biologii w 2023 i 2024 roku?

Potrzebujesz pomocy w nauce i chcesz mieć pewność, że zrealizujesz wszystkie tematy objęte nowymi wymaganiami maturalnymi? Skorzystaj z kursów maturalnych z biologii Medream. Już teraz zaktualizowaliśmy je pod kątem nowych wymagań maturalnych:

Kursy teoretyczne z biologii - to cały materiał do matury w postaci 47 filmów.

Kursy praktyczne z biologii - obejmują 52 filmy poświęcone w całości prawidłowemu rozwiązywaniu zadań z arkuszy maturalnych.