Łączenie faktów to podstawa! Poznaj proste i skuteczne metody na naukę ze zrozumieniem

Klasyczne "zakuwanie" nie ma sensu - trzeba uczyć się ze zrozumieniem - z pewnością zdarzyło Ci się słyszeć to wielokrotnie. Jednak gdy sięgasz po podręcznik i naprawdę chcesz rozumieć, a nie tylko zapamiętywać materiał... brakuje Ci dobrych pomysłów, jak to zrobić. W tym artykule znajdziesz garść narzędzi i technik, które przeniosą Twoją naukę na zupełnie inny poziom. Zaczynamy!

Czy nauka na pamięć naprawdę jest taka zła?

I tak, i nie. Istnieją informacje, które po prostu musisz wkuć na pamięć. Jeśli wybierasz się na studia lekarskie, czeka Cię np. nauka wszystkich struktur anatomicznych, wielu pojęć z biochemii, czy też substancji zawartych w lekach i samych grup leków. Oczywiście mogą pomóc Ci różnego rodzaju skojarzenia, ale nie zmienia to faktu, że nie ma sensu szukać logicznych wyjaśnień, dlaczego aspiryna nazywa się właśnie aspiryną - tak po prostu została nazwana, a Tobie pozostaje jedynie pamiętać o tym, jeśli pracujesz jako lekarz albo farmaceuta.

Wniosek? Z całą pewnością warto ćwiczyć pamięć (a najlepiej trenuje się ją właśnie przez zapamiętywanie - nazw, adresów, numerów telefonów, tekstów piosenek itp.), ALE dane, które "wykujesz na blachę", to jeszcze nie jest wiedza. Fakt, że ktoś zapamięta nazwy narzędzi chirurgicznych albo nauczy się na pamięć instrukcji robota chirurgicznego nie uczyni go lepszym chirurgiem - musi wiedzieć jeszcze, kiedy, jak i po co używać danego narzędzia. I tu do akcji wkracza rozumienie, zamiast zakuwania.

Co daje Ci nauka ze zrozumieniem?

Kiedy rozumiesz materiał, którego się uczysz:

1) Potrafisz logicznie powiązać różne informacje i fakty oraz wyciągać z nich wnioski. Ta umiejętność przyda Ci się bardzo szybko, bo w dużej mierze od niej zależy Twój wynik na maturze z biologii.

2) Zapamiętujesz wiadomości na długo, a nie tylko do chwili zdania egzaminu. To bardzo ważne, bo jako przyszły lekarz, farmaceuta, ratownik medyczny, dietyk, pielęgniarz itp. potrzebujesz wiedzy, a nie tylko zbioru różnych informacji.

3) Umiesz korzystać ze zdobytej wiedzy w praktyce - tak w pracy, jak i w codziennym życiu.

Aby lepiej to sobie wyobrazić, zwróć uwagę, w jaki sposób omawiam każdy temat na kursach maturalnych z biologii Medream. Zawsze wyjaśniam, dlaczego jakiś organizm, narząd czy tkanka jest zbudowany tak, a nie inaczej. Pokazuję, w jaki sposób są przystosowane do pełnienia swojej funkcji. Właśnie dlatego uczestnicy kursów Medream piszą, że biologia stała się dla nich prostsza - bo tak naprawdę im więcej rozumiemy, tym łatwiej przyswajamy wiedzę. To, co rozumiesz, nigdy nie jest dla Ciebie trudne.

Jak uczyć się ze zrozumieniem?

Zadawaj pytania

A najważniejszym pytaniem jest: "dlaczego?". Przyswajając nowe zagadnienia staraj się zawsze zrozumieć ich sens. Dlaczego komórki roślin mają ścianę komórkową, a zwierzęce nie? Dlaczego kości ptaków i ssaków różnią się budową? Dlaczego choroby bakteryjne możemy leczyć antybiotykami, a w przypadku wirusów antybiotyki nie działają? Nie przyjmuj informacji jako oczywistych faktów - biologia jest bardzo logiczną dziedziną, więc każdy mechanizm albo przystosowanie ma swój powód, swój praktyczny sens.

Wyszukuj logiczne połączenia...

Kiedy uczysz się różnych tematów, staraj się spojrzeć na nie z góry. Zwróć uwagę, w jaki sposób łączą się ze sobą i są od siebie zależne. Pamiętaj, że w biologii bardzo, bardzo wiele zagadnień będzie ze sobą powiązanych. To nic, że w podręczniku układ krwionośny i np. oddechowy opisane są w osobnych rozdziałach - zobacz, jak mocno te dwa układy współpracują ze sobą w procesach oddychania. Takie holistyczne podejście do biologii przyda Ci się podczas matury, ale także później, np. w pracy lekarza.

...i staraj się je narysować - twórz diagramy, schematy, mapy myśli

Zachęcam Cię do tworzenia notatek, ale niech to będą notatki, które pokażą Twój proces myślenia i rozumienia. Przepisanie całych zdań z podręcznika nic Ci nie da - o wiele lepszy okaże się wykres, diagram czy schemat, na którym rozrysujesz sobie dany temat i powiązania między różnymi zagadnieniami. Szczególnie cenne są mapy myśli, bo aby dobrze je rozplanować, musisz naprawdę dogłębnie przestudiować jakieś zagadnienie. Jeśli szukasz inspiracji, możesz sięgnąć po Mapy myśli, które sama narysowałam - jak zobaczysz, w żadnej z nich nie ma akapitów (czy choćby całych zdań) tekstu. Zamiast tego są pojęcia (rysunki) połączone z... innymi pojęciami (rysunkami), a każdą mapę możesz uzupełnić o dalsze, własne notatki.

Szukaj przykładów z życia wziętych

W biologii (i innych naukach przyrodniczych) świetne jest to, że bardzo łatwo będzie Ci zestawić tematy, których się uczysz, z prawdziwym życiem. Mięśnie poprzecznie prążkowane? Ich właściwości wykorzystujesz podczas każdego treningu, a czasem również odczuwasz długo po jego zakończeniu. Budowa i funkcje roślin? Powiążesz je z rośliną, która stoi w doniczce na Twoim parapecie albo z drzewem za oknem. "Pomoce naukowe" dosłownie Cię otaczają - wystarczy świadomie i uważnie je obserwować!

Opowiadaj swoimi słowami

Jeśli naprawdę rozumiesz jakiś temat, jesteś w stanie wytłumaczyć go komuś innemu. Dlatego świetnym sposobem na naukę jest tłumaczenie zagadnień innym (np. koleżance ze szkoły - albo użytkownikom Forum społeczności Medream? :) ) Możesz również opowiadać nowy temat... sobie! Powtórz go na głos, ale nie zdaniami z podręcznika, tylko własnymi słowami - oczywiście stosując prawidłowe nazwy i pojęcia, bo to szczególnie ważna umiejętność na maturze.

Sięgaj po różne formy przekazywania wiedzy

Samo przeczytanie tekstu jest łatwe, ale słowa nie wystarczą, aby wyobrazić sobie np. budowę rybosomu albo kształt łańcucha DNA. Biologia "uwielbia" rysunki, schematy, zdjęcia, filmy, animacje i modele. W kursie Medream bardzo często na ekranie wyświetlam np. schematy czy rysunki z napisami, ponieważ dzięki temu wiem, że znacznie lepiej je sobie wyobrazisz. Postaraj się dostarczyć mózgowi jak najwięcej bodźców - właśnie w postaci nagrań dźwiękowych (np. kurs z biologii możesz podczas powtórek przesłuchiwać jak podcast), animacji, ilustracji. Stymuluj wyobraźnię do intensywnej pracy!

Ćwicz wiedzę w praktyce

Biologia to nie muzyka z gamami i pasażami, ale... przed Tobą przecież matura! Największy i najważniejszy sprawdzian praktycznego zastosowania wszystkich informacji, które udało Ci się zdobyć w toku nauki. Rozwiązywanie zadań z arkuszy maturalnych - najlepiej stworzonych przez CKE i wykorzystywanych podczas próbnych lub "prawdziwych" matur w poprzednich latach - to kluczowy etap przygotowań do egzaminu. To jednak również szansa na ocenę, jak wiele ze swojej wiedzy jesteś w stanie wykorzystać do rozwiązania praktycznych problemów, rozumienia tekstów źródłowych itp. Przy okazji możesz pokusić się o eksperyment na odwrotnej zasadzie: spróbować wymyślić, jakie zadanie z danego tematu mogłoby pojawić się w arkuszu? Czego by dotyczyło?

Nie zapomnij o powtórkach i przerwach

Istnieją dwie sytuacje, w których Twój mózg szczególnie chętnie i łatwo wypracowuje nowe połączenia. Pierwsza z nich to powtórki - po zrozumieniu materiału wracaj do niego, aby utrwalić zdobyte informacje. Szybko przekonasz się, że nawet etap powtarzania przebiega o wiele szybciej i łatwiej, gdy uczysz się biologii ze zrozumieniem, a nie na pamięć.

Drugie kluczowe zadanie to natomiast... przerwy! Tak, to nie pomyłka! Umysł potrzebuje czasu, aby regenerować się po każdym wysiłku. Systematyczne przerwy w nauce i odpoczynek po zamknięciu książki, a zwłaszcza sen, świetnie wpływa na pamięć. Dlatego po nauczeniu się czegoś nowego możesz z czystym sumieniem zrelaksować się, wiedząc, że robisz to w słusznej sprawie - dla swojego mózgu :)

---

Spodobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go znajomym! A jeśli masz pytania, napisz do nas - być może jeden z następnych wpisów poświęcimy właśnie tematowi, który zaproponujesz :)